Κάθε γονιός έχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσει το παιδί του να αναπτύξει τις δεξιότητες λόγου. Φυσικά, οι συνεδρίες με έναν επαγγελματία λογοθεραπευτή είναι ζωτικής σημασίας, όμως είναι εξίσου σημαντικό να συνεχίσετε να εξασκείτε αυτές τις δεξιότητες και στην καθημερινότητά σας. Σε αυτό το άρθρο, θα διαβάσετε κάποιες βασικές συμβουλές ώστε να βοηθήσετε το παιδί σας όσον το δυνατόν περισσότερο στο σπίτι.
Αντιμετώπιση δυσκολιών λόγου και γλώσσας με υπομονή και κατανόηση
Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την ανάπτυξη του λόγου έχουν ανάγκη να τα προσεγγίσετε με κατανόηση και υπομονή. Πρέπει να θυμάστε ότι κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης και δεν είναι ασυνήθιστο πολλά από αυτά να παρουσιάζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσα. Η πιο αργή πρόοδος, φυσικά δεν είναι λόγος για να απογοητεύεστε. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να εστιάσετε στα θετικά βήματα του παιδιού σας και να το ενθαρρύνετε.
Για μια πιο σωστή προσέγγιση, χρειάζεται να θέσετε κάποιους ρεαλιστικούς στόχους όσον αφορά τις δεξιότητές του παιδιού σας. Συνεργαστείτε με τον λογοθεραπευτή του, ώστε να καθορίσετε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για την επίτευξή τους. Θυμηθείτε ότι αυτή η πρόοδος μπορεί να μην είναι όσο γρήγορη περιμένετε, όμως κάθε μικρό βήμα είναι σημαντικό και πρέπει να το γιορτάζετε.
Η σημασία της συνέπειας, στο χώρο του σπιτιού
Συνέπεια, είναι η λέξη κλειδί ώστε να βοηθήσετε το παιδί σας στο μέγιστο και να αναπτύξει τις δεξιότητες του. Είναι πολύ σημαντικό να αφιερώνετε καθημερινά χρόνο για εξάσκηση. Θα μπορούσατε να διαβάσετε μαζί του κάποιο βιβλίο, να παίξετε ένα παιχνίδι που εστιάζει στις γλωσσικές δεξιότητες, ή να κάνετε κάποια συζήτηση.
Η αποτελεσματικότερη μέθοδος για να υπάρχει συνέπεια, είναι η δημιουργία κάποιας ρουτίνας. Η συνέπεια λοιπόν δεν βοηθάει μόνο στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ομιλίας και της γλώσσας, αλλά στην απόκτηση καλών συνηθειών για τη μάθηση και την εξάσκηση.
Ενσωμάτωση των πρακτικών στις καθημερινές ρουτίνες
Η εξάσκηση του λόγου και της γλώσσας δεν χρειάζεται να περιορίζεται μόνο στις συνεδρίες με τον λογοθεραπευτή. Μπορεί να γίνει μέρος της καθημερινότητάς σας ενσωματώνοντας κάποιες πρακτικές στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Μερικές ιδέες που μπορούμε να σας δώσουμε είναι:
- Κατά το ντύσιμο τις πρωινές ώρες να ονομάζετε τα διάφορα είδη ρούχων και πως σχετίζονται με τον καιρό. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να ενσωματώσει αυτές τις δεξιότητες στην καθημερινότητά του (γίνεται η σύνδεση της λέξης/κώδικα με τη σημασία/αντικείμενο και χτίζονται σιγά σιγά χρηστικά “σημασιολογικά δέντρα”). Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορες κατηγορίες αντικειμένων, σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, στα πλαίσια μιας καθημερινής ρουτίνας.
- Χρησιμοποιείστε ένα οπτικό πρόγραμμα για να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει τη σειρά των γεγονότων της ημέρας. Έτσι θα το βοηθήσετε να αποκτήσει οργανωτικές δεξιότητες και να τηρεί ένα πρόγραμμα.
- Την ώρα του μπάνιου μπορείτε να εξασκηθείτε στην χρήση λέξεων σχετικών με το μπάνιο και να δώσετε τη δυνατότητα στο παιδί σας να ακολουθήσει απλές οδηγίες, όπως “λούσε τα μαλλιά σου, ή ξέπλυνε το σώμα σου” (ακολουθία απλών εντολών). Το ίδιο μπορεί να γίνει και κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε διαφορετικές ώρες, στα πλαίσια μιας καθημερινής ρουτίνας, χρησιμοποιώντας μονές ή πιο σύνθετες εντολές (ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού) και λεξιλόγιο που είμαστε σίγουροι ότι το παιδί γνωρίζει.
- Πριν τον ύπνο μπορείτε να διαβάζετε μαζί κάποιο βιβλίο και στη συνέχεια να του κάνετε ερωτήσεις σχετικά με την ιστορία. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα θα το βοηθήσει στις ικανότητες κατανόησης, της ενεργής ακρόασης, των δεξιοτήτων συγκέντρωσης, αλλά και στην ανάπτυξη των γλωσσικών του δεξιοτήτων. Ιδιαίτερα σημαντικό επίσης είναι να εμπλουτίζουμε την ανάγνωσή μας με κατάλληλο χρωματισμό της φωνής και διαφορετικές εκφράσεις του προσώπου, έτσι ώστε να μεταφέρονται εξωλεκτικά τα διαφορετικά συναισθήματα, οι διαλογικές δράσεις, η αφήγηση, η εναλλαγή προσώπων κτλ..
Διασκεδαστικές δραστηριότητες για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων λόγου και γλώσσας
Η μάθηση δεν χρειάζεται να είναι βαρετή! Μπορείτε να βρείτε πάρα πολλές συναρπαστικές δραστηριότητες για να κάνετε μαζί με το παιδί σας και παράλληλα να βοηθήσετε να εξασκήσει τις δεξιότητές του. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να παίξετε κάποια επιτραπέζια παιχνίδια που θα βοηθήσουν στην εξάσκηση της περιγραφικής γλώσσας, αλλά και την ικανότητά τους να ακολουθούν οδηγίες και να επιλύουν προβλήματα. Συχνά, θα χρειαστεί να “κόψουμε” ένα παιχνίδι σε μικρά μικρά βήματα, τα οποία να είμαστε σίγουροι ότι το παιδί μπορεί να ακολουθήσει. Ο χρόνος που θα ζητήσουμε από το παιδί να παραμείνει σε αυτό που κάνουμε, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι είναι μέσα στα πλαίσια του χρόνου που μπορεί να διαθέσει για να μάθει κάτι καινούριο. Κάποιες φορές ίσως και λιγότερο από 1 λεπτό για κάθε φορά. Μπορεί να χρειαστεί μέρες ή και εβδομάδες σε κάποιες περιπτώσεις για να μάθουμε να συμμετέχουμε λειτουργικά σε ένα παιχνίδι (ανάλογα με το παιχνίδι και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού). Σε κάθε περίπτωση, στο τέλος της ημέρας, θα έχουμε αποκομίσει κάτι καινούριο, το οποίο θα ενταχθεί στο ρεπερτόριο του παιδιού μέσα από μια ευχάριστη εμπειρία και την ανεκτήμητη αίσθηση πως ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά και να ενισχύουμε κάθε τι καλό που κάνουν. ΔΕΝ γινόμαστε επικριτικοί, ΔΕΝ εστιάζουμε σε αυτό που δεν κατάφερε… όσο χρόνο ή επαναλήψεις κι αν χρειαστεί, θα αγκαλιάσουμε αυτό που μπορεί να κάνει με το δικό του ρυθμό και τρόπο, και στο τέλος θα μας ανταμείψει!
Ένας άλλος τρόπος για να κάνετε την εξάσκηση πιο διασκεδαστική είναι να προσαρμόσετε τα ενδιαφέροντα που ήδη έχει το παιδί σας σε αυτές τις δραστηριότητες. Αν για παράδειγμα, του αρέσουν πολύ τα ζωάκια, τότε θα μπορούσατε να παίξετε με κάρτες με ζώα και να εξασκηθεί στην περιγραφή αυτών των ζώων.
Η ενσωμάτωση των ενδιαφερόντων του παιδιού σας στις δραστηριότητες, θα τις κάνει πολύ πιο ελκυστικές και θα το βοηθήσει να αναπτύξει τις δεξιότητες επικοινωνίας, καθώς θα μιλάει για τα ενδιαφέροντά του.
Στρατηγικές για την Ενθάρρυνση της Ενεργητικής Ακρόασης και Επικοινωνίας
Η ενεργητική ακρόαση είναι ένα κρίσιμο συστατικό για αποτελεσματική επικοινωνία. Είναι μία σημαντική δεξιότητα που πρέπει να αναπτυχθεί στα παιδιά ώστε να καταφέρουν να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τα άλλα παιδιά και τους ενήλικες. Παρακάτω θα διαβάσετε μερικές ιδέες για να ενθαρρύνετε την ενεργητική ακρόαση:
- Βοηθήστε το παιδί σας να εξασκήσει τις επικοινωνιακές του δεξιότητες παίζοντας παιχνίδια, κάνοντας σχετικές ερωτήσεις και συμμετέχοντας σε συνομιλίες στις οποίες δίνει σχετικές πληροφορίες γι αυτά.
Δώστε την πλήρη προσοχή σας όταν σας μιλάει το παιδί και έτσι να δώσετε ένα σωστό παράδειγμα. - Ενθαρρύνετε το παιδί σας να έχει οπτική επαφή με το άτομο που του μιλάει. Αυτό θα τα βοηθήσει να εστιάσουν στον ομιλητή και να καταλάβουν καλύτερα τι λέει.
- Κάντε ερωτήσεις που ενθαρρύνουν το παιδί να δώσει πιο λεπτομερείς απαντήσεις και όχι απλά να απαντάει με ένα ναι ή όχι. Δώστε χρόνο στο παιδί να αναπτύξει τη σκέψη του και να εκφράσει την απάντησή του. Μπορούμε να δείξουμε πως είμαστε παρόντες και ακούμε με προσοχή αυτό που λέει, με ένα νεύμα της κεφαλής, χωρίς να το διακόψουμε ή να απαντήσουμε αντί αυτού. Κάντε ερωτήσεις σχετικές με το θέμα που έχει θέσει το παιδί και δείξτε ενδιαφέρον για την απάντηση. Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται στην κατανόηση της ερώτησης μπορείτε να επαναλάβετε ή να διατυπώσετε με άλλα λόγια αυτό που είπατε/ Έτσι θα καταλάβουν καλύτερα το περιεχόμενο και θα ενισχύσει τις δεξιότητες ακρόασης.
Συνεργασία με τον λογοθεραπευτή του παιδιού σας
Η συνεργασία και η τακτική επικοινωνία με τον λογοθεραπευτή θα βοηθήσει να καταλαβαίνετε καλύτερα την πρόοδο στην ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσας. Είναι πολύ σημαντικό να γιορτάζετε τις επιτυχίες του παιδιού σας, ώστε το κίνητρο να παραμένει δυνατό καθ’ όλο το ταξίδι ανάπτυξης του. Μερικοί τρόποι για να το επιτύχετε είναι να:
- Υπάρχει επιβράβευση για τις προσπάθειες του παιδιού σας, ακόμα κι αν δεν τα κάνει όλα σωστά. Έτσι, θα ενισχύσετε το κίνητρό τους ώστε να συνεχίσουν να εξασκούν τις δεξιότητες τους.
- Γιορτάσετε κάθε πρόοδο, ακόμα κι αν είναι μικρή. Έτσι θα αισθάνονται υπερήφανοι για τα επιτεύγματά τους και θα θέλουν να συνεχίσουν την εξάσκηση.
- Βάλετε στόχους με το παιδί σας ώστε να μπορούν και τα ίδια να καταλάβουν ότι υπάρχει πρόοδος με κάθε στόχο που κατακτούν.
Το να βοηθήσετε το παιδί σας να εξασκήσει τις δεξιότητες ομιλίας στο σπίτι μπορεί να γίνει μια διασκεδαστική εμπειρία για εσάς και για το παιδί σας. Αντιμετωπίζοντας σε συνεργασία με τον λογοθεραπευτή σας τις δυσκολίες που θα προκύψουν με κατανόηση και υπομονή, εξασκώντας με συνέπεια διάφορες πρακτικές, ενθαρρύνοντας την ενεργητική ακρόαση και την επικοινωνία και γιορτάζοντας τις επιτυχίες, είναι σίγουρο ότι θα βοηθήσετε στο μέγιστο την ανάπτυξη του παιδιού σας. Να θυμάστε πάντα ότι η πρόοδος απαιτεί χρόνο και πολύ προσπάθεια, όμως με την στήριξή σας, το παιδί σας θα αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.