Εργοθεραπεία & βασικά ορόσημα της αισθητηριοκινητικής ανάπτυξης
Η αισθητηριοκινητική ανάπτυξη αναφέρεται στην προοδευτική ενοποίηση των αισθητηριακών πληροφοριών με τις κινητικές δεξιότητες σε βρέφη και μικρά παιδιά. Το αισθητικοκινητικό στάδιο είναι το πρώτο στάδιο της γνωστικής ανάπτυξης, όπως προτείνεται από τον ψυχολόγο Jean Piaget.
Εδώ είναι τα βασικά ορόσημα της αισθητηριοκινητικής ανάπτυξης σε παιδιά έως 7 ετών.
Γέννηση έως 1 έτους (νηπιακή ηλικία)
- Αντανακλαστικές Αποκρίσεις: Τα νεογέννητα εμφανίζουν αντανακλαστικές αποκρίσεις σε αισθητικά ερεθίσματα, όπως πιπίλισμα όταν παρουσιάζονται με θηλή ή πιάνουν αντικείμενα στις παλάμες τους.
- Προσεγγίζοντας και πιάνοντας: Τα βρέφη αναπτύσσουν σταδιακά την ικανότητα να προσεγγίζουν και να πιάνουν αντικείμενα που βρίσκονται κοντά τους.
- Συντονισμός Χεριού-Ματιού: Αρχίζουν να συντονίζουν τις κινήσεις των χεριών τους με την οπτική τους εστίαση, η οποία ενισχύει την ικανότητά τους να εξερευνούν και να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον.
- Μόνιμη αντικειμένου (6-9 μηνών): Τα νήπια αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι τα αντικείμενα συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και όταν δεν τα βλέπουν.
1 έως 2 ετών (Νηπιακή ηλικία)
- Εξερεύνηση και Πειραματισμός: Τα νήπια συμμετέχουν σε πιο σκόπιμη εξερεύνηση του περιβάλλοντός τους, χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις τους για να μάθουν για τα αντικείμενα και τις ιδιότητές τους.
- Αιτία και αποτέλεσμα: Μαθαίνουν για τις σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος, όπως η κατανόηση ότι το πάτημα ενός κουμπιού κάνει ένα παιχνίδι να παράγει ήχο ή φως.
- Συμβολικό παιχνίδι: Τα νήπια συμμετέχουν σε συμβολικό παιχνίδι, χρησιμοποιώντας αντικείμενα για να αναπαραστήσουν άλλα πράγματα (π.χ. χρησιμοποιώντας ένα μπλοκ ως τηλέφωνο).
- Βελτιωμένος συντονισμός: Οι κινητικές τους δεξιότητες γίνονται πιο εκλεπτυσμένες, επιτρέποντάς τους να περπατούν, να σκαρφαλώνουν και να χειρίζονται αντικείμενα με μεγαλύτερο έλεγχο.
2 έως 4 ετών (Πρώιμη παιδική ηλικία)
- Παιχνίδι προσποίησης: Το παιχνίδι προσποίησης γίνεται πιο περίπλοκο, με περίπλοκα σενάρια και αφήγηση.
- Χωρική επίγνωση: Τα παιδιά αναπτύσσουν καλύτερη κατανόηση των χωρικών εννοιών, όπως πάνω/κάτω, μέσα/έξω, ενεργοποίηση/απενεργοποίηση.
- Αισθητηριακή διάκριση: Μπορούν να διακρίνουν μεταξύ διαφορετικών αισθητηριακών εισροών, όπως η αναγνώριση διαφορετικών υφών, γεύσεων και μυρωδιών.
- Constancy Object: Αντιλαμβάνονται πλήρως την έννοια της μονιμότητας του αντικειμένου και κατανοούν ότι τα αντικείμενα διατηρούν την ταυτότητά τους παρά τις αλλαγές στην εμφάνιση ή τη θέση τους.
-
4 έως 7 ετών (Προσχολική και Πρώιμη Δημοτικού)
- Γλώσσα και Επικοινωνία: Οι γλωσσικές δεξιότητες συνεχίζουν να αναπτύσσονται, επιτρέποντας στα παιδιά να εκφραστούν και να κατανοήσουν περίπλοκες οδηγίες.
- Κυριαρχία των χεριών: Τα περισσότερα παιδιά προτιμούν τα χέρια (δεξιά ή αριστερά) για λεπτές κινητικές εργασίες.
- Λεπτές κινητικές δεξιότητες: Βελτιώνουν τις λεπτές κινητικές τους δεξιότητες, όπως το κόψιμο με ψαλίδι, το γράψιμο και το σχέδιο λεπτομερών εικόνων.
- Αισθητηριακή Ολοκλήρωση: Τα παιδιά γίνονται πιο ικανά στην ενσωμάτωση πολλαπλών αισθητηριακών εισροών, βοηθώντας τα να μάθουν και να εκτελούν πιο σύνθετες εργασίες.
-
Σημείωση
Η αισθητηριοκινητική ανάπτυξη είναι μια συνεχής διαδικασία και μεμονωμένα παιδιά μπορεί να φτάσουν αυτά τα ορόσημα με διαφορετικούς ρυθμούς. Αυτά τα ορόσημα προορίζονται να παρέχουν μια γενική επισκόπηση της τυπικής αισθητικοκινητικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια των καθορισμένων ηλικιακών ορίων.
Εάν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την αισθητηριοκινητική ανάπτυξη ενός παιδιού, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε έναν παιδίατρο ή έναν αναπτυξιολόγο για μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση και την κατάλληλη υποστήριξη μέσα από ένα πρόγραμμα εργοθεραπείας.