Αυτισμός & παιδιά
Επικοινωνήστε μαζί μαςΤι είναι η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού;
Ο αυτισμός, ή αλλιώς Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), είναι μια σύνθετη κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και προκλήσεις, στη λεκτική και τη μη λεκτική επικοινωνία.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες που έγιναν στη χώρα μας, η συχνότητα των ΔΑΦ βρίσκεται στο 1,15%. Επιπλέον, η διαταραχή αυτιστικού φάσματος συναντάται στα αγόρια σε τετραπλάσια συχνότητα, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας που γίνεται διάγνωση αυτισμού είναι τα 6 έτη.
Κάθε άτομο με αυτισμό έχει ένα μοναδικό σύνολο δυνατών σημείων και δυσκολιών. Οι δυντατότητες μάθησης, σκέψης και επίλυσης προβλημάτων των παιδιών με αυτισμό ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Κάποια παιδιά χρειάζονται συνεχή υποστήριξη στην καθημερινή τους ζωή, άλλα χρειάζονται ελάχιστη βοήθεια και κάποιες περιπτώσεις που μπορούν να ζουν τελείως ανεξάρτητα.
Ο αυτισμός επηρεάζεται από έναν συνδυασμό γενετικών, αλλά και περιβαλλοντικών παραγόντων. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να εμφανίσουν αισθητηριακές ευαισθησίες και συχνά αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως γαστρεντερικές διαταραχές, επιληπτικές κρίσεις, διαταραχές ύπνου, αλλά και προκλήσεις ψυχικής υγείας όπως άγχος, κατάθλιψη και διαταραχές προσοχής.
Αυτισμός – τα πρώτα σημάδια
Η αναγνώριση των πρώτων ενδείξεων όσον αφορά τον αυτισμό και η γνώση των αναπτυξιακών ορόσημων είναι ζωτικής σημασίας για τους γονείς. Τα πρώτα σημάδια μπορεί να εμφανιστούν από τους πρώτους μήνες της ζωής ενός παιδιού, ή να γίνουν εμφανή στην ηλικία των 2 ή 3 ετών.
Πρέπει να έχετε υπόψιν ότι οι ενδείξεις που ακολουθούν δεν παρουσιάζονται αναγκαστικά όλες σε παιδιά με αυτισμό. Παρ’ όλα αυτά μπορούν να χρησιμεύσουν ως δείκτες για να αναζητήσετε μια επαγγελματική αξιολόγηση. Εάν το παιδί σας εμφανίζει κάποια από τα παρακάτω, μπορείτε να ζητήσετε αξιολόγηση από κάποιον ειδικό.
Μέχρι 6 μήνες:
- Περιορισμένη ή καθόλου οπτική επαφή.
- Λίγες ή καθόλου ζεστές και χαρούμενες εκφράσεις, όπως χαμόγελα.
Μέχρι 9 μήνες:
- Περιορισμένη ή καθόλου χρήση ήχων, χαμόγελων και εκφράσεων προσώπου.
Μέχρι τους 12 μήνες:
- Περιορισμένες ή καθόλου χειρονομίες, όπως το να δείχνει ή να χαιρετάει.
- Περιορισμένη ή καθόλου ανταπόκριση στο όνομά τους.
- Περιορισμένη ή καθόλου φλυαρία.
Μέχρι τους 16 μήνες:
- Πολύ λίγες ή καθόλου λέξεις.
Μέχρι τους 24 μήνες:
- Περιορισμένες ή καθόλου φράσεις με δύο λέξεις (εξαιρουμένης της μίμησης ή της επανάληψης).
Σε Οποιαδήποτε Ηλικία:
- Αποφυγή οπτικής επαφής.
- Απώλεια αποκτηθείσας ομιλίας, φλυαρίας ή κοινωνικών δεξιοτήτων.
- Αντίσταση σε μικρές αλλαγές στη ρουτίνα ή στο περιβάλλον.
- Δυσκολία στην κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.
- Επίμονη επανάληψη λέξεων ή φράσεων (ηχολαλία).
- Έντονες αντιδράσεις σε ερεθίσματα όπως ήχους, γεύσεις, μυρωδιές, υφές, χρώματα ή φώτα.
- Ασυνήθιστες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Εάν κάποιο από αυτά τα σημάδια σας εγείρει ανησυχίες, μπορείται να απευθυνθείται σε κάποιον ειδικό για μια επαγγελματική αξιολόγηση. Η έγκαιρη παρέμβαση είναι το κλειδί!
Αυτισμός – Συμπτώματα και προκλήσεις
Τα βασικά συμπτώματα του αυτισμού περιλαμβάνουν προκλήσεις που αφορούν την επικοινωνία και διάφορες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν αισθητά στην πρώιμη παιδική ηλικία, αν και μερικές φορές μπορεί να μην αναγνωριστούν.
Τα άτομα με αυτισμό συχνά παλεύουν με τη λεκτική και τη μη λεκτική επικοινωνία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δυσκολίες στην κατανόηση και την κατάλληλη χρήση:
- Ομιλίας (περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με αυτισμό δεν μιλούν)
- Χειρονομίες
- Οπτική επαφή
- Εκφράσεις του προσώπου
- Τόνο της φωνής
- Μη κυριολεκτικές εκφράσεις
Επιπλέον, μπορεί να αντιμετωπίσουν αρκετές προκλήσεις όσον αφορά:
- αναγνώριση των συναισθημάτων και των προθέσεων των άλλων.
- έκφραση των δικών τους συναισθημάτων.
- αναζήτηση συναισθηματικής άνεσης από τους άλλους.
- αντιμετώπιση κοινωνικών συναναστροφών.
- συζήτηση
- ανάγκη για προσωπικό χώρο και αποστάσεις από τους άλλους.
Περιορισμένες και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές: Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να διαφέρουν σημαντικά σε όλο το φάσμα του αυτισμού και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος όπως λίκνισμα, χτυπήματα, παλαμάκια, περιστροφή γύρω από τον εαυτό τους, ή τρέξιμο εμπρός και πίσω.
- Επαναλαμβανόμενες κινήσεις από αντικείμενα, όπως περιστρεφόμενους τροχούς.
- Επίμονο κοίταγμα σε φώτα ή περιστρεφόμενα αντικείμενα
- Τελετουργικές συμπεριφορές όπως τοποθέτηση αντικειμένων σε σειρά ή το επαναλαμβανόμενο άγγιγμα τους με συγκεκριμένη σειρά.
- Έντονο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα μόνο θέματα.
- Αναζήτηση αμετάβλητης ρουτίνας
Η αιτίες του αυτισμού
Η ακριβής αιτία του αυτισμού παραμένει ένα σύνθετο παζλ με πολλά κομμάτια. Έρευνες δείχνουν ότι ο αυτισμός προκύπτει από ένα μείγμα γενετικών και περιβαλλοντικών επιρροών οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των παραγόντων κινδύνου και της άμεσης αιτίας του αυτισμού.
Γενετικοί παράγοντες: Ο αυτισμός τείνει να εμφανίζεται μέσα σε κάποιες οικογένειες, υποδηλώνοντας έτσι κάποιο γενετικό συστατικό. Συγκεκριμένες γονιδιακές αλλαγές μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο να αναπτύξει ένα παιδί αυτισμό. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να κληρονομηθούν από τους γονείς ή να προκύψουν κατά την πρώιμη εμβρυϊκή ανάπτυξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από αυτές τις γονιδιακές αλλαγές δεν προκαλούν από μόνες τους αυτισμό αλλά αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τις πιθανότητες εμφάνισης αυτισμού σε άτομα με γενετική προδιάθεση. Αυτοί οι παράγοντες, είτε αυξήσουν είτε μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισής του αυτισμού, έχουν σχετικά μικρές επιπτώσεις. Μερικοί από αυτούς περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία των γονέων, τις επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό και η προγεννητική πρόσληψη βιταμινών με φολικό οξύ.
Καμία συσχέτιση με τον εμβολιασμό: Εκτεταμένες επιστημονικές έρευνες έχουν καταρρίψει οποιαδήποτε σχέση μεταξύ των παιδικών εμβολιασμών και του αυτισμού.
Παραλλαγές βιολογίας του εγκεφάλου: Πολλές από τις γενετικές και μη γενετικές επιρροές που σχετίζονται με τον αυτισμό φαίνεται να επηρεάζουν την πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου. Αυτές οι επιρροές μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο οι νευρώνες επικοινωνούν μέσα στον εγκέφαλο, τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και άλλες κρίσιμες πτυχές της νευρολογικής ανάπτυξης. Η συνεχιζόμενη έρευνα στοχεύει να αποσαφηνίσει αυτές τις διαφορές, οδηγώντας σε βελτιωμένες θεραπείες για τα άτομα με αυτισμό.
Σύνδρομο Asperger
Το σύνδρομο Asperger διακρίνεται για τις ισχυρές λεκτικές γλωσσικές δεξιότητες και διανοητικές ικανότητες και περιλαμβάνει κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά. Τα βασικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
Δυσκολία στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις: Τα άτομα με σύνδρομο Asperger συχνά αντιμετωπίζουν προκλήσεις στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τις κοινωνικές ενδείξεις, να κατανοήσουν πτυχές της μη λεκτικής επικοινωνίας όπως η απόσταση, η ένταση ή ο τόνος της φωνής.
Περιορισμένα ενδιαφέροντα: Πολλά άτομα με σύνδρομο Asperger αναπτύσσουν έντονο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα θέματα.
Επιθυμία για ρουτίνα: Η αντίσταση στην αλλαγή, όσον αφορά την καθημερινή ζωή είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό.
Πλεονεκτήματα: Το σύνδρομο Asperger συνοδεύεται από τα δικά του δυνατά σημεία, όπως η εξαιρετική εστίαση, οι δεξιότητες αναγνώρισης μοτίβων και η έντονη προσοχή στη λεπτομέρεια.
Προκλήσεις: Αυτά τα δυνατά σημεία συνοδεύονται από προκλήσεις όπως υπερευαισθησία (στα φώτα, ήχους, γεύσεις κ.λπ.), ασυντόνιστες κινήσεις, άγχος και κατάθλιψη.
Υποστήριξη και θεραπείες για το σύνδρομο Asperger
Τα άτομα με σύνδρομο Asperger μπορούν να επωφεληθούν από μια σειρά από θεραπείες προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους:
- Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για την αντιμετώπιση του άγχους.
- Μαθήματα για την βελτίωση των κοινωνικών τους δεξιοτήτων και την κατανόηση των κοινωνικών ενδείξεων.
- Λογοθεραπεία για ενίσχυση του φωνητικού ελέγχου.
- Εργοθεραπεία για τη βελτίωση του συντονισμού του σώματος.
- Φαρμακευτική αγωγή για τη διαχείριση του άγχους, της κατάθλιψης και της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD).